De veelzijdige job van een trajectbegeleider

Tijdens het inburgeringstraject ondersteunt een trajectbegeleider (TB) de inburgeraar in de eigen taal of een contacttaal en zorgt ervoor dat het traject zo vlot mogelijk verloopt. De begeleiding focust zich op de doelen en het persoonlijke verhaal van de inburgeraar. De TB neemt daarvoor verschillende rollen op gedurende dat traject: als regisseur, veelzijdig aanspreekpunt, bruggenbouwer en coach/vertrouwenspersoon. De coronacrisis maakte de invulling van die rollen nog relevanter.

Als regisseur coördineert de trajectbegeleider het inburgeringstraject samen met de inburgeraar, door bv. de cursussen Maatschappelijke Oriëntatie en Nederlands op elkaar af te stemmen en op te volgen. Vanaf maart werden heel wat cursussen opgeschort en lagen de trajecten heel even stil. Zodra het online aanbod Maatschappelijke Oriëntatie startte, screenden de TB’s hun klanten op digitale vaardigheden en de beschikbare tools om die lessen te kunnen volgen. Bij klanten die geen tablet of laptop hadden, verwezen ze door naar onze uitleendienst. Inburgeraars kregen informatie over de heropstart van de Nederlandse lessen en de veiligheidsmaatregelen in de klas.

De trajectbegeleider verwijst ook door naar de juiste diensten of organisaties, en ondersteunt bij persoonlijke vragen. Als veelzijdig aanspreekpunt kregen onze TB’s tijdens de coronacrisis nieuwe en heel uiteenlopende vragen, bv. over afstandsonderwijs voor hun kinderen, wat te doen als je geen laptop of internet hebt, technische werkloosheid door corona en mogelijke gevolgen voor gezinshereniging,… Bovendien waren veel organisaties enkel bereikbaar per mail of telefoon, wat voor inburgeraars met een beperkte kennis Nederlands een grotere drempel betekende. Hierdoor werden de TB’s voor veel inburgeraars een onmisbaar contact.

Als bruggenbouwer heeft de TB als doel de inburgeraar met een nieuwe maatschappelijke context te leren omgaan. Dat mochten we in 2020 echt wel letterlijk nemen: de maatschappij die we gewoon waren, zag er plots voor iedereen helemaal anders uit. Heldere communicatie over de coronamaatregelen en het virus was essentieel om in die onzekere, nieuwe context te kunnen functioneren. Onze trajectbegeleiders vormden de brug door hun klanten op de hoogte te houden over de maatregelen en in te spelen op vragen en bezorgdheden over corona.

De rol als coach/vertrouwenspersoon was belangrijk tijdens deze bijzondere periode: uit onderzoek bleek dat veel van onze klanten een sterk vertrouwen hebben in hun trajectbegeleiders. Lees meer bij Toegankelijk communiceren over corona.

Een goed contact met je klant is belangrijk tijdens het traject. De trajectbegeleiders schakelden in maart noodgedwongen over naar begeleiding via telefoon, WhatsApp en videobellen. Dat was wennen voor zowel collega’s als klanten: waar je in een face-to-face gesprek makkelijk iets kan uitleggen, zoals de weg beschrijven met behulp van een kaart, was dat per telefoon bijvoorbeeld veel minder evident. Na de eerste lockdown schakelden de TB’s over op mengvormen van fysieke gesprekken en digitale contacten, afhankelijk van de beschikbare tools en vaardigheden van inburgeraars. WhatsApp bleek een uitstekend kanaal om onze inburgeraars te bereiken, omdat je niet enkel kan videobellen, maar ook foto’s van brieven, audioboodschappen en tekstberichten kan doorsturen. Om te kunnen beslissen wat voor elke klant het beste medium was, maakten we een ondersteunend kader voor de TB’s.

Trajectbegeleider Khyber vatte op onze Facebookpagina die intensieve periode zo samen:

Onze klanten willen vooruit, Nederlands leren en werken, maar er is nu ook wel veel onduidelijkheid over de toekomst. We luisteren naar frustraties, we motiveren hen. Wij proberen onze klanten hoop te geven. En we zetten alles op alles om hen te helpen.

Met 8385 gemiddeld aantal actieve inburgeringstrajecten bleef dit aantal in 2020 ongeveer gelijk met dat van 2019. De impact van de pandemie op de gemiddelde duur van het traject is op dit moment nog niet duidelijk.

In 2020 werkte Atlas samen met de andere Agentschappen Integratie en Inburgering een referentiekader voor trajectbegeleiding (RKTB) uit, een kader voor verdere ontwikkeling van de aanpak, organisatie en het kwaliteitsbeleid van onze begeleiding. Via trajectbegeleiding op maat vertalen we dat kader naar de dagelijkse praktijk.

Felicitaties op afstand

In 2020 behaalden 3321 inburgeraars hun inburgeringsattest. Elk jaar organiseert Atlas een inburgeringsceremonie voor de inburgeraars die hun traject hebben afgerond en een inburgeringsattest behaalden. De burgemeester van Antwerpen en de schepen voor integratie en inburgering heten de inburgeraars dan officieel welkom in onze stad.

Een ceremonie met veel mensen bij elkaar, dat kon natuurlijk niet in 2020. Onze burgemeester Bart De Wever en schepen voor integratie en inburgering Karim Bachar feliciteerden hen op een andere, veilige manier: