Atlas als essentiële schakel in coronacommunicatie
De coronacrisis maakte het belang van laagdrempelig en helder communiceren erg duidelijk. De coronamaatregelen waren soms complex en veranderden snel. Om alle doelgroepen in de stad maximaal te bereiken, informeerde Atlas in een cruciale en actieve rol anderstaligen via officiële communicatie in klare taal en vertalingen.
Atlas richtte een vertaal-en hertaalcollectief op, samen met het Vlaams Agentschap Integratie en Inburgering, IN-Gent, Vovco (Wablieft) en de communicatiecoördinatoren van het Nationaal Crisiscentrum (NCC) en het Vlaams crisiscentrum (CCVO). Zo konden we snel, efficiënt en met multidisciplinaire expertise toegankelijke coronacommunicatie ontwikkelen en verspreiden.
Atlas herschrijft informatie van het Overlegcomité, de Vlaamse overheid en de stad Antwerpen naar klare taal, zorgt samen met de andere Agentschappen Integratie en Inburgering voor vertalingen en maakt audioboodschappen.
Kortom, de ontwikkeling en verspreiding van de coronacommunicatie vormde een grote keten, met Atlas als essentiële schakel.
Samenwerking met de verschillende overheden
Het NCC en CCVO zijn belangrijke bronnen van coronacommunicatie. Atlas zette in de eerste plaats een nauwe samenwerking op met het NCC, om bij nieuwe federale maatregelen onmiddellijk in actie te kunnen komen.
Lien Vermeire, communicatiemedewerker bij het NCC, onderstreepte in ons Atlas magazine het belang van toegankelijke communicatie:
Deze coronacrisis had een impact op het hele land en heel de bevolking. Iedereen moest zowel de gezondheidsadviezen als de verschillende maatregelen naleven, anders zouden onze ziekenhuizen hun maximumcapaciteit bereiken. Het was dus belangrijk om de informatie zo toegankelijk mogelijk te communiceren.
Atlas was bovendien sterk betrokken bij de communicatie-acties en communicatieproducten van de stad Antwerpen en maakte deel uit van de werkgroep inclusieve stadscommunicatie (een initiatief van de stad), waar we advies en feedback gaven op bestaande en geplande communicatiecampagnes van de stad.
Alles begint met Klare taal
Onze Klare taal-specialisten van team taal geven Antwerpse organisaties advies over toegankelijke communicatie. Door de coronacrisis breidde die rol plots uit naar het hertalen van crisiscommunicatie en tijdens crisisoverleg de stad Antwerpen, het NCC en CCVO adviseren over communicatie voor anderstaligen of laaggeletterden.
Atlascollega en taalbeleidsmedewerker Sandy Reinenbergh zet zich samen met haar collega’s in om onze partners zo snel mogelijk te adviseren en teksten te herschrijven. Zij vertelde over de meerwaarde van audioboodschappen in ons Atlas magazine:
Voor laaggeletterde burgers zijn de audioboodschappen een must, omdat lezen voor hen geen evidentie is. (…) Het doel is immers dat iedereen de boodschap begrijpt, dat iedereen op de hoogte is van nieuwe ontwikkelingen en maatregelen, zodat we samen het virus kunnen indijken.
Meertalige communicatie
Een ander Atlasteam wiens expertise cruciaal bleek tijdens de coronacrisis, is het team Sociaal Tolken en Vertalen (STV).
Bij de start van de lockdown in maart richtte Atlas als eerste STV-dienst een express vertaalgroep op, die al datzelfde weekend de allereerste coronavertalingen voor de stad Antwerpen opleverde. Deze groep van gekwalificeerde sociaal vertalers stond voortdurend stand-by en leverde binnen de 24 tot 48 uur vertalingen op voor het crisiscentrum van de stad Antwerpen.
Atlas STV maakt uiteraard deel uit van het vertaal- en hertaalcollectief dat vertalingen aanlevert voor het NCC, CCVO en de stad Antwerpen. In de periode van maart tot en met december 2020 voerden de vertalers 1266 coronavertalingen uit.
Heleen Van Opstal, coördinator bij STV, vertelde in augustus 2020:
Het is mega teamwork. Er zijn 14 vertalers die stand-by staan van ’s ochtends tot ’s avond en in het weekend. Onze groep vertalers leveren een waardevolle bijdrage aan deze grote maatschappelijke uitdaging. Voor velen is dat de drive waarom ze sociaal vertaler of sociaal tolk zijn.
De vertaalgroep breidde in 2020 verder uit naar ruim 30 vertalers. Lees het interview met Heleen en vertaler Pieter in ons Atlas magazine.
Beluister de audio in je eigen taal
Communicatie in klare taal en sociaal vertalingen behoren tot de vaste opdrachten van Atlas. Tijdens de coronacrisis probeerden we ook een nieuwe piste: we boden de Nederlandse en vertaalde teksten aan als audioboodschap in 22 talen, om zo analfabeten en laaggeletterden te kunnen bereiken.
Om de audioboodschappen in te spreken konden we in de eerste fase van de crisis vaak een beroep doen op onze collega’s van trajectbepaling, trajectbegeleiding en Maatschappelijke Oriëntatie. Vanaf september 2020 namen de vertalers en tolken van STV die taak helemaal over. Laura Jaha van team trajectbepaling sprak in die eerste periode de audioboodschappen Albanees in:
Ik weet zelf hoe moeilijk het soms is om te communiceren, ik heb ook Nederlands moeten leren. Als je iets niet begrijpt, dan ondervind je allerlei hindernissen. Als er dan iets in je moedertaal wordt uitgelegd, dan is dat een opluchting.
Het interview met Laura kan je lezen in ons Atlas magazine.
Atlas maakte deze audioversies telkens als de maatregelen essentieel wijzigden: in 2020 deden we dat in totaal 14 keer voor telkens 22 talen. Daarnaast werden er audioboodschappen gemaakt over het coronavirus zelf, zoals ‘Hoe bescherm ik mezelf?’ en ‘Wat is corona?’.
Onze doelgroep bereiken
Om het ontwikkelde materiaal te verspreiden zetten we verschillende kanalen in.
Op de website van Atlas maakten we een apart luik met bijhorend coronapictogram, waar bezoekers heldere en vertaalde antwoorden op veelgestelde vragen konden lezen en beluisteren, bijvoorbeeld over de maatregelen, het virus en onze dienstverlening.
Bij essentiële wijzigingen aan de maatregelen verstuurden we telkens sms’en naar onze klanten (telkens ongeveer 9000 ontvangers), al dan niet in combinatie met mailings. Daarnaast contacteerden de collega’s van team trajectbepaling via mail, telefoon en/of sms klanten die nog geen inburgeringscontract hadden. Tussen 16 maart en begin juni 2020 registreerden we 4241 van zo’n contacten.
De meest efficiënte manier om onze doelgroep te sensibiliseren bleef natuurlijk het een-op-een-contact. De trajectbegeleiders inburgering en de leerkrachten Maatschappelijk Oriëntatie speelden een belangrijke rol, omdat zij gedurende een langere periode mensen begeleiden en dus goed konden inspelen op vragen of bezorgdheden. Shabnam Sayedzada is trajectbegeleider inburgering en maakte dankbaar gebruik van het vertaalde materiaal om haar klanten te informeren:
De audioboodschappen zijn een echte hulp voor ons werk. Het is namelijk niet altijd even gemakkelijk om iedereen te bereiken. Zo heeft niet iedereen een computer of e-mailadres, maar de meeste mensen hebben wel een gsm. Het is dan ook handig dat je de audio’s gewoon via Whatsapp kan doorsturen.
Lees het verhaal van Shabnam in ons Atlas magazine.
Onderzoek en tips over coronacommunicatie
In het najaar van 2020 voerde de stad Antwerpen in samenwerking met het onderzoeksbureau IPSOS een onderzoek naar haar coronacommunicatie. Wat was nu eigenlijk de impact van al die meertalige communicatie? Atlas hielp mee met dit onderzoek door respondenten met migratieachtergrond te zoeken, en collega’s uit 6 teams contacteerden telefonisch meer dan 500 klanten voor een interview. Uiteindelijk namen 341 klanten deel aan de enquête.
Uit het onderzoek bleek onder andere dat iets meer dan de helft zijn informatie haalde bij trajectbegeleiders of via de website van Atlas, 49,9% via de meertalige affiches en 42,1% beluisterde de meertalige audioboodschappen. Van deze laatste groep gaf maar liefst 57,1% aan dat ze de maatregelen zonder die affiches of audio niet hadden begrepen. 37,1% van hen zei dan weer dat het een goede hulp was, omdat ze het zo beter begrepen dan Nederlands alleen.
Maar liefst 80% van de bevraagden gaf aan Atlas veel te vertrouwen. Dat is meer dan de Belgische media (72,8%) en zelfs de experten (73,8%). In 2021 worden de bevindingen uit dit kwalitatieve onderzoek zoveel mogelijk geïmplementeerd.
Anderzijds voerde Atlas met steun van de stad een kwantitatief onderzoek naar coronacommunicatie. De resultaten van deze onderzoeken bundelden we met bevindingen van het Instituut Tropische Geneeskunde, Samenlevingsopbouw en Universiteit Antwerpen in een rapport ‘Hoe heeft de Antwerpenaar de corona-epidemie ervaren’. Atlas schreef mee aan de aanbevelingen van dit rapport.
Tot slot organiseerde Atlas samen met de andere Agentschappen Integratie en Inburgering het webinar Hoe bereik je kwetsbare groepen met een migratieachtergrond in crisistijden, waarin we eerstelijnsmedewerkers van lokale besturen, straathoekwerkers, brugfiguren, toeleiders en communicatiemedewerkers van lokale besturen tips gaven om deze kwetsbare doelgroep optimaal te bereiken tijdens de coronacrisis.