Taalbuddy’s in een (digitale) bubbel

Taalbuddy’s – waarbij een anderstalige en een Nederlandstalige samen afspreken om Nederlands te oefenen – bestaat al langer, maar groeide tijdens de coronacrisis uit tot een essentiële taaloefenkans. Door de coronamaatregelen konden veel oefenkansen in groep niet meer plaatsvinden, of moesten meermaals starten en stoppen. Atlas startte daarom met digitale taalbuddy’s, zodat anderstaligen via die weg toch hun Nederlands én sociale contacten konden onderhouden.

Onze collega’s van team taal brachten anderstalige nieuwkomers in contact met Nederlandstalige vrijwilligers. Ze matchten en begeleidden tussen april en juni 2020 137 buddy’s om Nederlands te oefenen via videobellen, mail of telefoon.

Het succes van de taalbuddy’s zorgde voor veel enthousiasme bij de deelnemers. Het duo Abdulhakim en Bernard vertelde over hun positieve ervaringen in de krant. Taalbuddy Evelien moedigde op onze Facebookpagina andere Nederlandstaligen aan om zich kandidaat te stellen als Atlasbuddy:

Buddy zijn is echt tof. Je kan zo toch babbelen met mensen buiten je eigen bubbel, je leert iemand nieuw kennen. Het verruimt je blik op de wereld. Ik woon in een groene buurt en werk vooral van thuis, maar 1 van mijn buddy’s leeft met 4 kinderen op een appartement. Het zijn gesprekken die me veel begrip en respect bijbrengen voor anderen.

Met de Zomer van Atlas organiseert Atlas tijdens de zomermaanden juli en augustus een eigen aanbod van taaloefenkansen. De buddywerking liep in die periode door: we matchten 109 buddy’s die ofwel digitaal ofwel live Nederlands oefenden. Vanaf de verstrenging in augustus oefenden bijna alle buddy’s digitaal.

Het duo Hassan en Laura sprak live af. Hassan vertelde over zijn motivatie om Nederlands te leren:

5 maanden geleden sprak ik nog geen Nederlands. Ik kom van Libanon, waar ik heb gestudeerd voor ingenieur. Ik werk nu bij bpost als postbode. Een supertoffe job, waar ik echt met mensen in contact sta. Zo kan ik mijn Nederlands snel verbeteren (…) Laura en ik hebben al gepraat over studies, hobby’s, werk… Ik wil over alles praten!

Voor Laura betekende buddy zijn een verrijking:

Ik mis het soms wel om nieuwe mensen te leren kennen en dan zeker mensen van andere culturen, want dat maakt je gewoon rijker als persoon. En ik vind het ook heel tof om iemand te helpen die de taal leert. Deze week spreken we alvast nog eens af in het Rivierenhof. Ik kijk er al naar uit! Hassan zit nu in mijn bubbel.

190 deelnemers oefenden daarnaast Nederlands in 17 verschillende buitenactiviteiten in groep, zoals wandelen, fietsen, theater, werken in de moestuin, fitness en jog, een bezoek aan de Zomer van Antwerpen en een Babbel en Doe voor ouders met kleine kinderen.

De uitdagingen van digitaal Nederlands oefenen

Ook voor het jaarlijkse Babbelfestival tijdens de Week van het Nederlands moest Atlas op zoek naar een oplossing. Onder normale omstandigheden voeren anderstaligen en Nederlandstaligen in een soort ‘speeddate’ een-op-eengesprekken in de 4 wijkbibliotheken van Open Inloop Taal. In 2020 schakelden we 203 eerstejaarsstudenten sociaal werk van de Karel de Grote Hogeschool in, die via een videocall gesprekjes deden met anderstaligen. Hoe dat verliep, lees je in het Atlas magazine.

De collega’s van Open Inloop Taal (OIT) moesten vanaf 16 maart hun werking heruitvinden. In de bibliotheken van Luchtbal, Linkeroever, Deurne en het Kiel kunnen anderstaligen wekelijks in hun eigen wijk Nederlands oefenen, onder begeleiding van Atlasmedewerkers, leerkrachten van Centrum voor Basiseducatie Antwerpen, stagiairs en vrijwilligers. De bibliotheken sloten hun deuren en alle medewerkers en vrijwilligers werkten daarom een ‘OIT online parcours’ uit, met digitale taalbuddy’s, informatie via de OIT Facebookpagina, online SamenLezen en conversatiegroepjes via Whatsapp, Google Meet of andere digitale platforms. Met ‘Verhalen op Vrijdag’ kwam er wekelijks een verteller online een verhaal vertellen, om zo een extra oefenkans aan te bieden in een grotere groep. Na de heropening van de bibliotheken organiseerden we OIT wisselend fysiek en online.

Open Inloop Taal bereikte in 2020 1101 unieke deelnemers, een stijging van 33% tegenover 2019.

Atlas ondersteunt organisaties, ook tijdens corona

De organisaties en verenigingen die taaloefenkansen organiseren hadden het niet gemakkelijk in 2020. In de eerste helft van het jaar waren er nog 155 initiatieven, in de tweede helft 55. Atlas bleef hen bijstaan met informatie en advies. Op de website nederlandsoefenen.be/antwerpen verzamelt Atlas alle oefenkansen en houdt ze actueel.

De collega’s van team taal organiseren elk jaar een inspiratiedag, waarop vrijwilligers en begeleiders van taaloefenkansen inspiratie kunnen opdoen en ideeën uitwisselen. Samenkomen met een grote groep mensen was natuurlijk geen optie.

Als alternatief lanceerde Atlas inspiratiefilmpjes Hoe coronaproof Nederlands oefenen. Zo toonde onze collega Isabel, die bij Open Inloop Taal groepjes anderstaligen begeleidt, dat digitaal Nederlands oefenen met anderstaligen echt kan:

Met deze video’s en onze tips hopen we dat vrijwilligers zelf inspiratie kunnen opdoen en dat de kwaliteit van de begeleiding daardoor verrijkt wordt. Alleen zo bereiken we anderstalige deelnemers die anders totaal in het isolement zouden geraken. Nederlands oefenen blijft voor hen belangrijk en ook in deze moeilijke periode kunnen we hen zo toch verder helpen.

In 2020 werden de taaliconen aangepast. Met deze iconen kan je als organisatie aangeven hoeveel kennis Nederlands een anderstalige moet hebben om een activiteit te kunnen volgen. Atlas gaf digitale en fysieke vormingen aan organisaties om het gebruik van de taaliconen toe te lichten.

Atlas lanceerde in 2019 een projectoproep om het aanbod taaloefenkansen in Antwerpen uit te breiden en te vernieuwen. Van de 20 ingediende projectvoorstellen selecteerde de jury 6 projecten die beantwoorden aan een grote vraag in Antwerpen:

  • Samenlevingsopbouw en Filet Divers bouwen hun reguliere werking om naar een oefenkans.
  • Taalmaat breidt zijn buddywerking met Linguapolis-studenten en Nederlandstalige studenten uit naar Karel de Grote Hogeschool (KDG) en AP Hogeschool.
  • Posthof organiseert een Buurtbabbel in duo voor ouders met kleine kinderen.
  • Anderstaligen kunnen in woonzorgcentrum (WZC) Hollebeek hun Nederlands oefenen in duo met ouderen.
  • De Zomer van Antwerpen zet laagopgeleide anderstaligen samen met een buddy in als vrijwilliger in de Zomerbar, met ondersteuning van een lespakket ter plaatse.

Deze organisaties kregen middelen om tussen februari 2020 en juni 2021 hun projecten te realiseren. Atlas ondersteunt hen met vorming en coaching. Door corona kon het initiatief in WZC Hollebeek nog niet doorgaan.

Sportorganisaties Jespo, Kras Sport en City Pirates bereiken een diverse doelgroep, werken laagdrempelig en bieden veel sportactiviteiten aan in Antwerpen. Zij kregen van Atlas middelen om een halftijdse projectmedewerker aan te werven, die de komende twee jaar een project zal opzetten rond taaloefenkansen in de sport. Atlas coördineert, geeft feedback en vorming, en legt de link met goede praktijken in en buiten Antwerpen.

Deze 3 sportorganisaties hebben elk hun eigen focus:

  • Jespo gaat meer anderstalige trainers aantrekken en hen ondersteuning bieden.
  • City Pirates zal taaloefenkansen integreren in de sporttrainingen en taaloefenkansen bieden voor de ouders van de sporters.
  • Kras Sport wil ook taaloefenkansen integreren in de sporttrainingen, om zo jongeren te versterken in hun competenties.

Tot slot keurde Atlas in 2020 een meerjarig plan van aanpak taaloefenkansen (2020-2025) goed, waarmee we al meteen van start gingen. Atlas heeft de regie over taaloefenkansen in de stad Antwerpen. Met dit plan beschrijven we wat we al doen en waar we in de toekomst, al dan niet in samenwerking met andere organisaties, duurzaam op willen inzetten.